Václav Djačuk

Urodzony w 1920 roku na Rusi Zakarpackiej. W lipcu 1940 zatrzymany podczas próby przejścia do ZSRR. Skazany na trzy lata gułagu na Kołymie. W 1943 roku wypuszczony do "Svobodovej armády" – czechosłowackiej jednostki wojskowej, tworzonej w ZSRR.

Urodził się 10 września 1920 roku w Rachowie jako Vasil Djačuk. Jego ojciec pracował jako oracz, a razem z małżnonką zajmowali się także miewielkim gospodarstwem. Po ukończeniu szkoły podstawowej uczył się jeszcze rok w szkole rolniczej, następnie podjął pracę jako robotnik w lasach w okolicach Rachowa.

W marcu 1939 roku Węgrzy zajęli pozostałą resztę Zakarpacia. W celu uniknięcia służby w węgierskim wojsku, w lipcu 1940 roku Václav Djačuk wraz z przyjacielem przeszedł na ziemie należące przez wybuchem wojny do Polski, a od września 1939 roku okupowane przez ZSRR. Niedaleko granicy zostali jednak zatrzymani przez sowieckich pograniczników i umieszczeni na najbliższych kilka miesięcy w więzieniu w Nadwórnej, później Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk) i Starobielsku. Podobnie jak w przypadku innych uciekinierów z Zakarpacia, Djačuk i jego przyjaciel za nielegalne przekroczenie granicy zostali skazani na trzy lata przymusowych prac w radzieckich łagrach.

W czerwcu 1941 roku obaj zostali deportowani ze Starobielska w bydlęcych wagonach przez cały Związek Radziecki aż do Władywostoku. Tam przesiedli się na parowiec, który dowiózł ich aż na niesławną Kołymę na północno-wschodniej Syberii. W tamtejszych rozległych kompleksach łagru więźniowie pracowali w niezwykle ciężkich warunkach, zwłaszcza w kopalniach złota i węgla. Václav Djačuk na początku pracował przy budowie lotniska w pobliżu dużego obozu przejściowego w Magadanie.

powiązany witrualny spacer: szpital obozowy

Stamtąd po pewnym czasie został przewieziony bezpośrednio do pracy przy złożu złota w dolinie rzeki Kołymy – dokładnie do obozu nazywanego Udarnik. Pewnego dnia był tak wyczerpany pracą, że podjął próbę samookaleczenia. Dzięki temu z powodu urazu ręki mógł przez miesiąc odpocząć od najcięższej pracy. Niestety później znów musiał zacząć wypełniać normy – niestety z niesprawną ręką nie udawało się to mu. Ostatecznie miał jednak szczęście – jeden z pracowników lokalnego kołchozu otrzymał pozwolenie, aby wybać kilku spośród chorych więźniów do pomocy w kołchozie. Między pięćdziesięcioma szczęśliwcami, którzy otrzymali szansę na lżejszą pracę w kołchozie, był także Václav Djačuk.

W zimie 1942 roku oznajmiono więźniom, pracującym w kołchozie, że z łagru zostaną wypuszczeni czechoslowaccy więźniowie, o ile zgłoszą się do formowanego w Buzułuku Czechosłowackiego Batalionu w ZSRR. Václav Djačuk odzyskał wolność 27 marca 1943 roku, a do Buzułuku dotarł po strasznej podróży na początku sierpnia tego samego roku.

Po pomyślnym ukończeniu szkolenia w lotniczej szkole we Wiaznikach został przydzielony do 1 Czechosłowackiego Samodzielnego Pułku Myśliwskiego i jako jego członek w ramach operacji morawsko-ostrawskiej przyczynił się do wyzwolenia Czechosłowacji.

powiązany wirtualny spacer: barak więźniów

Po wojnie został pilotem doświadczalnym w wojskowym instytucie badań i testów lotniczych w Pradze – Letňanach. W 1949 roku został jednak bez podania powodu zwolniony ze służby, po czym mógł pracować jedynie jako robotnik. Po 1989 roku został rehabilitowany, przywrócono mu także stopień wojskowy. W październiku 2011 roku prezydent Vaclav Klaus wręczył mu Order Lwa Białego Lwa.

Videoclips

powiązany spacer wirtualny: stróżówka i brama

Materiały uzupełniające historię Václava Djačuka

 

Wróć do pierwotnej orientacji tabletu lub