Ilona Gesko

Urodziła się w 1925 roku we wsi Veľký Blh na Słowacji w ubogiej robotniczej rodzinie. Jej rodzinna miejscowość stała się w listopadzie 1938 roku częścią Węgier. Kiedy na przełomie 1944 i 1945 roku do jej rodzinnej wsi zbliżał się front, okolicę zajęły jednostki armii niemieckiej. Ostatecznie bez większych strat i bez walki 17 stycznia 1945 roku miejscowość zajęły jednostki Armii Czerwonej.

Już następnego dnia radziecka administracja wojskowa wydała nakaz pracy wszystkich zdolnych do niej obywateli pomiędzy 16 a 45 rokiem życia. Na początku miały być to jedynie trzy dni pracy. Ponad 130 mieszkańców wsi zostało internowanych i zmuszonych przejść pieszo przez Bátkę, Putnok aż do Miszkolca, gdzie spędzili prawie tydzień na lokalnym posterunku policji. Pod koniec stycznia 1945 roku mieszkańcy wsi zostali wsadzeni do bydlęcych wagonów i wysłani w niemalże miesięczną podróż do ZSRR, a dokładnie do Donieckiego Zagłębia Węglowego (Donbas).

Pod koniec lutego 1945 roku ich pociąg dotarł do wsi Buchajovka, gdzie znajdował się obóz jeniecki oraz obóz pracy. Całe trzy lata Ilona Gesková zajmowała się obsługą wózków z wydobytym w kopalni węglem. Od czasu do czasu zgłaszała się do pracy w kołchozie, gdzie więźniowie mieli szansę ukraść dla siebie nieco jedzenia, którego w obozie zawsze brakowało. Ponieważ także później ilość i jakość racji żywnościowych nie uległa poprawie, w obozie zbierały swe żniwo liczne choroby – na czerwonkę zmarło wielu więźniów.

Dopiero po trzech latach niewoli w roku 1948 kierownictwo obozu ogłosiło więźniom, że zostają uwolnieni. Pociągiem dotarli do obozu przejściowego w Syhocie Marmaroskim (dzisiejsza Rumunia), gdzie przeszli badania lekarskie i sprawdzenie ich pochodzenia. Uwolnieni więźniowie dostali się przez Debreczyn aż do Budapesztu, gdzie zgłosili się do czechosłowackiego konsulatu. Ilona Gesková ostatecznie dostała się przez Rymawską Sobotę i wieś Jesenské do rodzinnej wsi do Veľký Blh. Tydzień później do domu wrócił także jej ojciec. Z 130 wywiezionych mieszkańców Veľkiego Blhu w ZSRR zginęło 19 osób. Ilona Gesková dnes stále žije ve Veľkom Blhu.

Historia została opracowana przez pracowników Ústavu pro studium totalitních režimů w ramach projektu Środkowoeuropejska Mapa Gułagu.

 

Wróć do pierwotnej orientacji tabletu lub