Franciszek Michał Amałowicz „Tatar”

Urodził się w 1903 roku we Lwowie, gdzie później ukończył gimnazjum. W 1918 roku jako piętnastoletni chłopiec wziął udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. W 1921 roku jako ochotnik dołączył do polskich powstańców, walczących przeciw Niemcom w III powstaniu śląskim. W 1929 roku ukończył Uniwersytet Medyczny i rozpoczął pracę w szpitalu wojskowym w Warszawie.

We wrześniu 1939 roku walczył w wojnie obronnej w szeregach armii „Poznań” i dostał się do niemieckiej niewoli. Po uwolnieniu dołączył do zbrojnego podziemia, które od 14 lutego 1942 roku przyjęło nazwę Armia Krajowa. Amałowicz używał wówczas pseudonimu „Tatar” i został dowódcą oddziałów AK działających w obwodzie „Obroża”, działającym w powiecie warszawskim. Podczas służby w Armii Krajowej otrzymał stopień majora. Równocześnie mieszkał w Rembertowie i oficjalnie pracował w szpitalu jako lekarz.

Gdy Armia Czerwona wkroczyła do Rembertowa 11 września 1944 roku, został zmuszony do wstąpienia do polskich oddziałów pod dowództwem Sowietów. Dwa miesiące później został aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie w Skrobowie, gdzie spędził prawie pół roku. W maju 1945 roku wraz z 350 polskimi żołnierzami (ofiarami komunistycznych represji) został przetransportowany do obozu w Stalinogorsku (dziś Nowomoskowsk). Rok później został wysłany do więzienia śledczego Butyrki w Moskwie, gdzie 4 grudnia 1946 roku skazano go na 7 lat więzienia.

Po procesie był więziony w kilku miejscach w ZSRR: Minłagu (Inta w Komijskiej ASRR), obozach jenieckich w Stalingradzie i Asbiescie, obozie nr 2 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR w Charkowie i ostatecznie w obozie Dubrawnyj (Javas w Mordwińskiej ASSR).

9 stycznia 1954 roku został wysłany z powrotem do Polski, a cztery dni później powrócił do Rembertowa. Wkrótce razem z żoną i dwoma synami przeniósł się do Kowar. Tam rozpoczął pracę jako lekarz. Zmarł w 1975 roku w podwarszawskim Józefowie. Został odznaczony kilkoma medalami za zasługi dla niepodległości Polski. W 1998 roku jedna z ulic w Rembertowie została nazwana jego imieniem.

Historia została opracowana przez pracowników Instytutu Pamieci Narodowej w ramach projektu Środkowoeuropejska Mapa Gułagu.

 

Wróć do pierwotnej orientacji tabletu lub